आजही भक्तांसाठी हीच भूमी जिथे देव राहतो

पंढरपूर : आज श्रीसंत ज्ञानेश्वर महाराज पालखी मार्ग आणि संत तुकाराम महाराज पालखी मार्गाची पायाभरणी करण्यात आली. आजही या यात्रेकडे लोकचळवळ म्हणून जगातील सर्वात जुना आणि सर्वात मोठा जनमोर्चा म्हणून पाहिले जाते. आषाढ एकादशीला पंढरपूरच्या यात्रेचे विहंगम दृश्य कोण विसरू शकेल.

 

 

आपल्या भारतावर यापूर्वी किती हल्ले झाले आहेत! हा देश शेकडो वर्षांच्या गुलामगिरीत अडकला होता. नैसर्गिक आपत्ती आली, आव्हाने आली, अडचणी आल्या, पण विठ्ठल देवावरची आमची श्रद्धा, आमची दिंडी अखंड चालू राहिली. जे आपल्याला शिकवते की भिन्न मार्ग, भिन्न पद्धती आणि कल्पना असू शकतात, परंतु आपले ध्येय एकच आहे. शेवटी सर्व पंथ एकच 'भागवत पंथ' आहेत. या यात्रा वेगवेगळ्या पालखी मार्गांनी जातात, परंतु सर्वांचे गंतव्यस्थान एकच असते. हे भारताच्या शाश्वत शिकवणीचे प्रतीक आहे जे आपल्या श्रद्धेला बांधून ठेवत नाही, परंतु आपल्याला मुक्त करते.

 

विठ्ठलाचा दरबार सर्वांसाठी सारखाच खुला आहे. आणि जेव्हा मी सबका साथ-सबका विकास-सबका विश्वास म्हणतो तेव्हा त्यामागे तीच भावना असते. ही भावना आपल्याला देशाच्या विकासासाठी प्रेरित करते, सर्वांना बरोबर घेऊन जाते, सर्वांच्या विकासासाठी प्रेरणा देते. पंढरपूरची सेवा ही माझ्यासाठी श्री नारायण हरींची सेवा आहे. ही ती भूमी आहे जिथे आजही भगवंतांचा वास भक्तांसाठी आहे. ही ती भूमी आहे जिच्याबद्दल संत नामदेव महाराजांनी जगाची निर्मिती न झाल्यापासून पंढरपूर आहे असे सांगितले आहे.

 

उत्तरेत रामानंद, कबीरदास, गोस्वामी तुलसीदास, सूरदास, गुरु नानक देव, संत रैदास, पूर्वेला चैतन्य महाप्रभू, शंकर देव या संतांच्या विचारांनी देश समृद्ध केला. भारत भूमीचे वैशिष्ट्य म्हणजे वेळोवेळी वेगवेगळ्या प्रदेशात अशी महान व्यक्ती अवतार घेत राहिली, देशाला दिशा दाखवत राहिली.

 

दक्षिणेत मध्वाचार्य, निंबार्काचार्य, वल्लभाचार्य, रामानुजाचार्य होते. पश्चिमेला नरसी मेहता, मीराबाई, धीरो भगत, भोजा भगत, प्रीतम होते. वारकरी चळवळीचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे पुरुषांच्या पावलावर पाऊल ठेवून चालणाऱ्या आम्हा बहिणी देशाची स्त्री शक्ती! पंढरीची वारी संधीच्या समानतेचे प्रतीक आहे. 'भेदभाव अमंग' हे वारकरी चळवळीचे ब्रीदवाक्य आहे.

 

आज मी माझ्या वारकरी बंधू-भगिनींशी बोलत असताना मला तुमच्या आशीर्वाद म्हणून तीन गोष्टी मागायच्या आहेत. तू नेहमीच माझ्यावर इतके प्रेम केलेस की मी स्वतःला थांबवू शकत नाही. मला दुसरा आशीर्वाद हवा आहे की, या पदपथावर दर काही अंतरावर पिण्याच्या पाण्याचीही व्यवस्था व्हावी, या मार्गांवर अनेक हंड्या बनवाव्यात. मला तिसरा आशीर्वाद हवा आहे पंढरपूरसाठी. मला भविष्यात भारतातील सर्वात स्वच्छ तीर्थक्षेत्रांपैकी पंढरपूर पहायचे आहे. हे कामही लोकसहभागातून होणार आहे, जेव्हा स्थानिक लोकांनी स्वच्छता चळवळीचे नेतृत्व आपल्या नेतृत्वाखाली घेतले तरच आपण हे स्वप्न साकार करू शकू.